A. Xiyimo xa Khabinete eka Timhakakulu

1. Eneji 

1.1. Khabinete yi amukele ku nghenelela loku tivisiweke hi mfumo ko ololoxa xiphiqo lexikulu xa eneji ya tiko. Magoza lamakulu lama faneleke ku fikeleriwa ma pfula ndlela yo hunguta mphakelo wa gezi hi ku siyerisana wo kunguhatiwa ku ya hi tindhawu, ku cinca sekitara ya gezi na ku fikelela nhlayiseko wa eneji ya nkarhi wo leha.

1.2. Hi ku seketela giridi ya eneji na ku pfuna tiko ra ka hina hikwalaho ka mphakelo wa rona wa gezi lowu tshikeleriweke, hi fanele ku hunguta matirhiselo ya gezi ra tiko ra ka hina hi 600 wa timegawati endzhaku ka tin’hweti tinharhu leti landzelaka.

1.3. Miti yi nga tlanga xiave xa yona eka ku hlayisa gezi hi ku tima timboni leti nga riki ni nkoka na switirhisiwa swa gezi leswi tirhisaka eneji yo tala hi mikarhi leyi yi lavekaka swinene. Mabindzu ma khutaziwa ku tekelela thekinoloji yo endla leyi nga tlangisiki eneji na ku teka xiave eka matshalatshala yo hunguta ku laveka ka gezi lokukulu.
 
2. Operation Vulindlela 

2.1. Khabinete yi amukele ndzima leyi khatsiweke ehansi ka Operation Vulindlela ko basisa ntlimbano exikarhi ka gezi, vuhlanganisi bya tiqingho, na tisekitara ta mati na vupfhumba ku pfuxeta ikhonomi.

2.2. Kaye ehenhla ka 26 wa mipfuxeto ya swivumbeko yi fikeleriwile, laha 11 wa mipfuxeto yi khatseke ndzima ya kahle. Ku humelela ku katsa ku engetela mpimohansi wa ku nyikiwa ka tilayisense ka ku endliwa ka gezi loku tiyisiweke, ku hundzuluxeriwa eka xibindzu ka Vulawuri bya Mihlaluko ya Rixaka bya Transnet, ku humesiwa ka ku antswisiwa ka nxaxamelo wa swikili swa nkoka lowu pfuxetiweke na ku simekiwa ka sisiteme ya Vhisa ya Xielekitironiki eka 14 wa matiko, ku katsa timaketekulu ta vupfhumba tintshwa tanihi China, India, Kenya na Nigeria. 
 
3. Madzolonga ya rimbewu ni ku dlayeteriwa ka vaxisati (GBVF)

3.1. Khabinete yi humesele erivaleni nhlundzuko wa mpfinyo wa tihanyi lowa ha ku endlekaka sweswinyana eka nhungu wa vavasati eKrugersdorp eGauteng. Swiendlo leswa tihanyi na ku xanisiwa ka vavasati yi tekela ehansi vuxaka bya hina bya vanhu. Khabinete yi yile emahlweni yi hoyozela Vukorhokeri bya Maphorisa bya Afrika-Dzonga ku khomiwa hi xihatla ka vaehleketeleriwa vo hlayanyana hi mayelana na vugevenga lebya nsele.

3.2. Khabinete yi kombele miganga ku tirhisana ni tiejensi ta nsindziso wa nawu hi ku avelana vuxokoxoko byihi kumbe byihi kumbe ku mangala migingiriko leyi kanakanisaka. Hi ku tirhisana, hi nga kota ku endla leswaku miganga ya ka hina yi hlayiseka eka vavasati na vana.

3.3. MuAfrika-Dzonga un’wana na un’wana u na ntirho wo teka goza ro lwisana ni vahlohloteri madzolonga hi ku landzelela nawu. Mangala timhangu leti yelanaka na GBVF hinkwato eka xitichi xa maphorisa xa le mugangeni kumbe u bela riqingho eka nomboro ya mahala ya Crime Stop ya: 0860 01 0111, Senthara yo Lawula GBVF ya Rixaka eka: 0800 428 428 kumbe Stop Gender Violence Helpline eka: 0800 150 150.

4. N’hweti ya Vavasati

4.1. N’hweti ya Vavasati ya lembe na lembe hi Mhawuri yi tsundzuka vamanana lava tekeke xiave eka ku lwela ntshunxeko ku katsa na vavasati hinkwavo eka rixaka ra ka hina.   

4.2. N’hweti ya Vamanana ya lembe leri yi tlangeriwa ehansi ka nkongomelo: “Timfanelo ta Xiikhonomi xa Vamanana na ku Havexerisiwa Matimba: Ku Aka ko Vuyisela ko Antswa ka ku Tiyisela loku Antswisiweke ka Vavasati”.

4.3. Kutlula 20 000 wa vavasati lava macheke kuya eUnion Buildings ePretoria hi siku ra 9 Mhawuri 1956 swi hoxile xandla ku tiyisisa leswaku ku ringanana ka rimbewu ni ku havexerisa matimba swi tshama swi ri xirhanganakulu eka Afrika-Dzonga ya xidemokirasi.

4.4. Swiendlo swa vona swa xivindzi hi ku angarhela swi hlohlotele vavasati ku teka ndhawu ya vona ya vuamukelekixinawu ePalamente, mfumo na rixaka leri nga na mitsakelo yo fana, kutani hi aka hi ya emahlweni eka mihluvuko leyi hi mpfhuka ku kumiwa ntshunxeko hi 1994.  

5. Ku Tsundzukiwa ka Marikana 

5.1. Hi Ravumbirhi, 16 Mhawuri 2022, mfumo wu tikatse tiko hinkwaro hi ku tsundzuka khombo leri humeleleke eMarikana eN’walungu-Vupeladyambu hi 2012. Ku vava loku twiweke hi vatirhi, mindyangu ya vona na rixaka hi ku angarhela ku nga mila rimitsu hilaha ku nga heriki eka matimu ya hina.

5.2. Nongoloko wo Pfuxeta wa Marikana wu simekiwile ku aka hi vuntshwa na ku tumbuluxa mbangu lowu kotisaka ku antswisa vutomi bya vaakandhawu va Marikana. Lembe leri hundzeke mfumo wu hakele R176 wa timiliyoni ku rilisa mindyangu ya vatwisiwakuvava naswona milandzu leya ha saleke leyi nga ehansi ka vumangalelani yi languteriwa ku fikisiwa emakumu hi ku hela ka Mhawuri 2022.

5.3. Tindlu leti pfuxetiweke kumbe leta ha ku kumekaka to hlayanyana ti nyiketiwile eka tinoni ta le Marikana naswona tin’wana ti ta hetisiwa lembe leri. Phurojeke ya R700 wa timiliyoni yi ta endla leswaku vatirhi va le migodini va nyikiwa tindlu leti nga ni xindzhuti. Switirhisiwakulu swa vanhu swa nkoka swi le ku nyiketiwile ku antswisa swiyimo swa matshamelo ya miganga ya vucelamigodi.

6. Xivijo xa Phuresidente xa Modlolo wa Nhluvukiso wa Xifundzatsongo (DDM) eGauteng

6.1. Endzhaku ka ku humelela ka Swivijo swa Phuresidente swa DDM swinharhu leswi rhurheriweke eN’walungu-Vupeladyambu, Free State na Mpumalanga hi ku hambana ka swona, Masipala wa Xifundzatsongo xa Sedibeng eGauteng wu rhurhele xiphemu xa vumune hi Ravuntlhanu, 12 Mhawuri 2022.

6.2. Ehansi ka nkongomelo: “Ku nga siyiwi munhu endzhaku”, Phuresidente Cyril Ramaphosa u rhangerile vurhumiwa bya vaofisirinkulu kusuka eka mifumo ya rixaka, ya swifundzakulu na ya miganga. MaAfrika-Dzonga eka mihlangano na tisekitara to hambanahambana va hlohloteriwile ku tirhisana ku lwisana na tilevhele leti tlakukaka ta vusweti lebyi vangiwaka hi swiyimo swa ikhonomi swo tlhontlha.

6.3. Xifundzatsongo xa Sedibeng xi khatsile ndzima eka ku tirhisa Zoni ya Ikhonomi yo Hlawuleka (SEZ) ya Vaal River, leyi nga na vuswikoti bya ku endliwa ka tiindasitiri ta xifundza, xifundzankulu na tiko. Vaal River SEZ yi kunguhata ku rhurhela tisekitara ta nkoka swonghasi leti landzelaka: Dorobakulu ra Xithekinoloji ra Vaal River; Green Hydrogen Innovation Hub; xivindzi xa swimilana swa mbangi, vutleketlaswirin’wa; doroba leri rhendzeleke rivala ra swihahampfhuka; rivala leritsongo ra swihahampfhuka, swirhwalanhundzu swa le moyeni na sekitara ya vuendli bya nsimbhi leyi pfuxetiweke.

7. Samiti ya Sekitara ya Vanhu ya Phuresidente 

7.1. Samiti ya Sekitara ya Vanhu ya Phuresidente leyi khomeriweke Ekurhuleni, eGauteng kusuka 4 kufika 5 Mhawuri 2022 ehansi ka nkongomelo: “Ku Kondletela Nkhomano wa Vanhu ku Kotisa Vutekaxiave bya Vanhu na Ikhonomi”, yi hlanganisile endhawini yin’we vakhumbeki kusuka emigangeni yo hambana ku tirha na mfumo ku ololoxa mitlhontlho ya vanhu na ikhonomi na ku hlengeleta swipfuno swa rixaka leri nga na mitsakelo yo fana, exikarhi ka swikongomelo swin’wana. 

7.2. Samiti leyi yi langutisise swiviko swo kanerisana kusuka eka swifundzatsongo swa kaye hi mayelana na mitlhontlho ya swona, leswi katsaka ku fikelela timali, timhaka to lawula, ku hundzuluxiwa ka sekitara ya vanhu hi xikongomelo xo kondletela ku tirhisana ka rixaka leri nga mitsakelo yo fana na mfumo ku ololoxa swiphiqo leswi yelanaka ni vusweti, ku kala ndzingano na ku pfumaleka ka mitirho. 

7.3. Khabinete yi kombele mihlangano ya vaaki lava nga na mitsakelo yo fana na vaakatiko ku tlanga xiave xa vona xo gingiriteka ku tiyisisa leswaku hi aka vumundzuku byo antswa, tanihilaha swi kunguhatiweke hakona eka Pulani ya Nhluvukiso ya Rixaka: Xivono xa 2030.
 
B. Swiboho swa Khabinete

1. Kungukulu ra Tiindasitiri ta Mfuwo na Vutumbuluxi 

1.1. Khabinete yi pasise Kungukulu ra Tiindasitiri ta Mfuwo na Vutumbuluxi leswaku ri simekiwa. Kungukulu leri ri kongoma eka vutshila byo dirowa; vutshila bya mitirho ya mavoko na dizayini; swihangalasamahungu swo yingiseriwa na swo voniwa na swa n’wangulano; vukorhokeri bya dizayini na bya vutumbuluxi; ku tlanga exitejini na ku tlangela, ku katsa na vuyimbeleri, vakandziyisi na swihangalasamahungu swo tsariwa.
 
1.2. Kungukulu ri ta nghenelela eka tisekitara leti hi ku kongoma ku aka sekitara ya maendlelo mantshwa ya vutumbuluxi leyi cinciweke leyi nga ta tekeriwa enhlokweni ni ku phikizana emisaveni hinkwayo hi nkarhi wo karhi. Ri ta tirha hi ku kongoma sekitara ya vutumbuluxi ya Afrika-Dzonga leswaku yi kota ku fikelela timakete ta laha tikweni na ta matiko mambe.
 
2. Rimba ra Pholisi leri Antswisiweke eka ku Lomba Timali ka Masipala na Swilamulelamhangu swa Timali 

2.1. Khabinete yi pasise mihundzuluxo ya Rimba ra Pholisi ra nkarhi wa sweswi ra ku Lomba Timali ka Masipala na Swilamulelamhangu swa Timali. Mihundzuluxo leyi yi hi mayelana swinene na xiyenge xa ku lombi mali xa rimba leri. Exikarhi ka mihundzuluxo leyi ringanyetiwaka i ku tivisiwa ka nkarhi wo lomba mali ka nkarhi wo leha ku pananisa vunavi bya vutomi bya nkoka bya yin’wana ya tinhundzu leti hakeriwaka. Nakambe mihundzuluxo leyi yi veka erivaleni xiave xa mihlangano yo ya timali ta nhluvukiso eka ndhawu yo lombisa ya timasipala.

2.2. Xiyenge xa 230 xa Vumbiwa ra Rhiphabuliki ya Afrika-Dzonga ra 1996 ri nyika matimba timasipala leswaku ti tlakusa vulombisi ku endla xumakulu kumbe matirhiselo ya vona ya sweswi ya mali. Rimbaxidzi ri pasisiwile hi Khabinete hi 2000 ku letela Kavanyisa ka 6 na 13 ya Nawu wa Timali ta Masipala, wa 2003 (Nawu wa 56 wa 2003). Mihundzuluxo leyi pasisiweke yi kongomisiwa eka ku pfuna valombi vo tala eka timakete ta masipala kambe yi yisa emahlweni yi hlayisa milawukulu leyi tiyisaka vulombisi bya masipala.
 
3. Khalendara leyi rhangaka yi humesiwa ya vuhangalasi bya Tinhlayonhlayo ta vugevenga leti kandziyisiweke ta kotara na kotara ta lembeximali ra 2022/23

3.1. Khabinete yi pasise khalendara leyi rhangaka yi humesiwa leyi ringanyetiwaka leswaku yi kandziyisiwa ya tinhlayonhlayo ta vugevenga ta kotara na kotara ta lembeximali ra 2022/23. Khabinete yi pasise ku humesiwa ka tinhlayonhlayo ta vugevenga ta kotara na kotara. Leswi a swi endleriwa ku cinca ka ku humesiwa ka lembe na lembe ka nkarhi lowu nga hundza ka tinhlayonhlayo ta vugevenga ta tiko. 

3.2. Khalendara leyi rhangaka yi humesiwa leyi ringanyetiwaka ya tinhlayonhlayo ta vugevenga i Mhawuri 2022 ta kotara ya n’we na Hukuri 2022 eka kotara ya mbirhi. Tinhlayonhlayo ta vugevenga ta kotara ya nharhu na kotara ya mune ti ta humesiwa hi Nyenyanyana na Mudyaxihi 2023 hi ku hambana ka tona.
 
4. Ku Hela ka Nkarhi ka Xiyimo xa Mhangu xa Rixaka (NSoD)

4.1. Khabinete yi pasise ku hela ka nkarhi wa ka Xiyimo xa Mhangu xa Rixaka (NSoD) lexi xi tivisiweke endzhaku ka mikhukhulo leyo onhetela eKapa-Vuxa na le KwaZulu-Natal.

4.2. NSoD yi heleriwile hi nkarhi hi siku ra 18 Mhawuri 2022 endzhaku ka ku engeteriwa ka yona hi siku ra 18 Mawuwana 2022. Ku engeteriwa loku ku langutisisile xidingo xa ku ya emahlweni ku engeteriwa magoza ya xirindzamhangu lama nga kona lama tekiweke hi swiyenge swa mfumo ku hunguta na ku ololoxa switandzhaku swa maxelo yo tikisa eka swifundzatsongo leswi khumbekeke.

4.3. Khabinete yi twanane leswaku swiyimo swa nkarhi wa sweswi a swa ha lavi magoza mo hlamarisa tanihileswi swiyenge swa mfumo, sekitara leyi nga riki ya mfumo na rixaka leri nga na mitsakelo yo fana swi ta ya emahlweni swi tiyisisa ku va na mphalalo lowu yaka emahlweni, nhlakarhelo na ku aka hi vuntshwa.
 
C. Milawumbisi

1. Nawumbisi wa Hundzuluxo wa Ntsariso wa Vun’wini bya Miako wa 2022

1.1. Khabinete yi pasise xiringanyeto xa Nawumbisi wa Ntsariso wa Vun’wini bya Nhundzu wa 2020 ePalamente ku langutisisiwa ku ya emahlweni. Khabinete yi pasise Nawumbisi lowu hi Khotavuxika 2020 leswaku ku va ni mbhurisano ni vaaki ku ya emahlweni.

1.2. Mihundzuluxo leyi ringanyetiwaka yi ta humelerisa vun’wini bya misava lebyi hlayisekeke hi ndlela ya xinawu eka Xiyenge xa 25(6) xa Vumbiwa ra Rhiphabuliki ra Afrika-Dzonga ra 1996. Nawumbisi lowu wu lulamisela ku hlengeletiwa ka tinhlayonhlayo hi ku ya hi rixakanghohe, rimbewu, tiko leri u velekiweke eka rona na vuakatiko bya n’wini wa timfanelo ta misava eAfrika-Dzonga. Ndzulamiselo lowu wu ta kotisa swiviko swa oditi ya misava leyi nga nkhaqato swinene na mivalango eka nkarhi lowu taka hi mayelana na ku cinca ka vun’wini bya misava. 
 
2. Nawumbisi wa Ejensi ya Switirhisiwakulu swa Swipfuno swa Mati ya Rixaka (NWRIA) wa 2022

2.1. Khabinete yi pasise ku kandziyisiwa ka Nawumbisi wa NWRIA wa 2022 leswaku vaaki va nyika mavonelo ku ringana nkarhi wa makumekaye (90) wa masiku. Nawumbisi lowu wu ringanyeta ku tumbuluxiwa ka NWRIA leswaku yi va na vutihlamuleri bya nkunguhato, ku nyika timali na nhluvukiso wa switirhisiwakulu swa mati swa tiko. Wu ta tlhela wu va na vutihlamuleri bya nhlayiso wa switirhisiwakulu swa mati swa nkarhi wa sweswi.

2.2. Ejensi leyi yi fanele ku tiyisisa leswaku ku va na mphakelo wa mati wo ringana na ku va wo tshembeka hu ku fambisana na miboheko leyi nga eka vumbiwa ya mfikelelo wa mati na mbangu lowu hanyeke kahle lowu hlayisekeke. Ejensi leyi yi ta tumbuluxiwa tanihi Vandla ra Mfumo ehansi ka Xiyenge xa 2 xa Nawu wa Malawulelo ya Timali ta Mfumo, 1999 (Nawu wa 1 wa 1999). Ejensi leyi yi ta byarha mitirho leyi sweswi yi tirhiwaka hi Trans-Caledon Tunnel Authority.
 
3. Nawumbisi wa Hundzuluxo wa Matimba yo Vutamelankwama bya Masipala na Mitirho  wa 2022

3.1. Khabinete yi pasise xiringanyeto ePalamente xa Nawumbisi wa Hundzuluxo wa Matimba ya Vutamelankwama bya Masipala na Mitirho wa 2022. Nawumbisi wu hundzuluxa Nawu wa Matimba ya Vutamelankwama bya Masipala na Mitirho, wa 2007 (Nawu wa 12 wa 2007).

3.2. Mihundzuluxo leyi yi lawula matimba ya timasipala eka ku hakerisa tihakelo ta nhluvukiso hi mayelana na swikombelo swa nhluvukiso wa misava leswi rhumeriweke eka timasipala. Mihundzuluxo leyi yi ta tiyisisa leswaku timasipala ti tirhisa tihakelo leti hi ndlela leyinene, ya nkavuciva na ku tirha kahle. Khabinete yi pasise Nawumbisi hi 2020 leswaku vaaki va nyika mavonelo.
 
4. Nawumbisi wa Hundzuluxo wa Timhaka ta Timali wa 2022

4.1. Khabinete yi pasise xiringanyeto ePalamente xa Nawumbisi wa Hundzuluxo wa Timhaka ta Timali, 2022. Nawumbisi lowu wu ringanyeta hundzuluxo wa nkombo wa Milawu, ku nga (1) Nawu wa Nkwama wa Mihlangano ya Phenceni leyi Hlanganisiweke, 1963 (Nawu wa 41 wa 1963); (2) Nawu wa Phenceni ya Masocha, 1976 (Nawu wa 84 wa 1976); (3) Nawu wa Phenceni ya Vatirhelamfumo, 1996; (4) Nawu wa Khomixini ya Timali na Vutamelankwama, 1997 (Nawu wa 99 wa 1997); (5) Nawu wa Bangi ya Nhluvukiso wa Misava na Vurimi, 2002 (Nawu wa 15 wa 2002); (6) Nawu wa Phurofexini ya Oditi, 2005 (Nawu wa 26 wa 2005) na (7) Nawu wa Hundzuluxo wa Phurofexini yo Odita, 2021 (Nawu wa 5 wa 2021).

4.2. Mihundzuluxo leyi ringanyetiweke yi katsa, ehansi ka Nawu wa Phenceni ya Masocha wa 1996, ku katsiwa ka varingani wa vutomi eka mivuyelo hi ku languta endzhaku kusuka 27 Dzivamisoko 1994. Mihundzuluxo ya milawu ya phenceni yi ta endla leswaku nuna kumbe nsati va lemuka ntswalo wa phenceni ya vona hi ku hatlisa loko vukati bya vona byi herisiwa.

4.3. Ku tlhandlekela eka ku veka erivaleni xiave xa Holobye wa Timali na le ka ku odita, mihundzuluxo yi tlhela yi cinca matimba ya komiti leyi tiyisisaka laha oditara yi amukelaka nandzu. Nawumbisi wu kandziyisiwile leswaku vanhu va nyika mavonelo hi Nyenyanyana 2022. 
 
5. Nawumbisi wa Hundzuluxo wa Milawu yo Angarhela (Ku Lwisana na Tumbeta Swihlovo swa Timali na ku Herisiwa ka Ku Nyika Timali eka Vutherorisi) wa 2022 

5.1. Khabinete yi pasise swiringanyeto swa Nawumbisi wa Hundzuluxo wa Milawu yo Angarhela (Ku Lwisana na Tumbeta Swihlovo swa Timali na ku Herisiwa ka Ku Nyika Timali eka Vutherorisi) wa 2022 ePalamente leswaku wu langutisisiwa ku ya emahlweni.

5.2. Nawumbisi i nhlengeleto wa Nawumbisi lowu wu na swiphemu swo talanyana leswi swi hundzuluxaka Milawu ya nkarhi wa sweswi ku nga (i) Nawu wa Senthara ya Vunhlori bya Timali, 2001 (Nawu wa 38 wa 2001); (ii) Nawu wa Nhlangano wo ka wu nga Bindzurisi, 1997 (Nawu wa 71 wa 1997); (iii) Nawu wa Vulawuri bya Nhundzu ya Thirasiti, 1988 (Nawu wa 57 wa 1988); (iv) Nawu wa Tikhamphani, 2008 (Nawu wa 71 wa 2008) na (v) Nawu wa Swinawana swa Vulawuri bya Timali, 2017 (Nawu wa 9 wa 2017). 

5.3. Mihundzuluxo leyi yi hlamula eka mikayivelo leyi kumekeke hi nkarhi wa ku kambisisana hi vuntangha ka tiko loku endliweke hi Vuthu ra Xintirhwana xa Magoza ya Timali (FATF). Xiviko xa nhlahluvo wa matlhelo hamambirhi xi endle 40 wa swibumabumelo leswi nga ta pfuna eka ku veka Afrika-Dzonga ri fambelana na magoza ya matiko ya misava eka ku hunguta ku tumbetiwa ka swihlovo swa timali na ku nyika timali eka vutherorisi.

5.4. Afrika-Dzonga yi kumekile yi kayivela eka swiyenge swa 20. Nawumbisi lowu wu ololoxa kwalomu ka 14 wa swiyenge leswi kumekeke. Afrika-Dzonga a yi ri xirho xa FATF kusukela hi 2003.
 
6. Nawumbisi wa Hundzuluxo wa Swidzidziharisi na Vungungumerisi bya Swidzidziharisi wa 2022 

6.1. Khabinete yi pasise xiringanyeto ePalamente xa Nawumbisi wa Hundzuluxo wa Swidzidziharisi ni Vungungumerisi bya Swidzidziharisi wa 2022 ku langutisisiwa ku ya emahlweni. Nawu wa Swidzidziharisi na Vungungumerisi bya Swidzidziharisi, 1992 (Nawu wa 140 wa 1992) wu yirisa ku endliwa na ku phakeriwa ka xidzidziharisi xihi kumbe xihi lexi katsiweke ehansi ka Xiyenge xa 1 na Xedulu ya 2 swa Nawu lowu.

6.2. Mihundzuluxo leyi yi ololoxa ku nga ri enawini ka Xiyenge xa 63, lexi xi nga kumeka xi nga fambisani na vumbiwa hi ku ya hi Holobye loyi a nyikiweke timfanelo to hundzuluxa tixedulu leti handle ko nghenelerisa maendlelo yo endla milawu.

6.3. Hi 2020, Khoto ya Vumbiwa yi teke xiboho xa leswaku Xiyenge xa 63 xa Nawu wa Swidzidziharisi na Vungungumerisi bya Swidzidziharisi wa 1992 a xi fambisani na vumbiwa kutani yi yimisa swa nkarhinyana ku nga ri enawini kufika ti17 N’wendzamhala 2022 ku lulamisela Palamente ku lulamisa xihoxo lexi.
 
D. Swiendleko leswi Taka

1. Khapu ya Misava ya Rhagibi ya Sevens ya 2022

1.1. Afrika-Dzonga yi ta rhurhela Khapu ya Misava ya Rhagibi ya Sevens ya 2022 eKapa exikarhi ka 9 na 11 Ndzati 2022. Xiendleko lexa nkombiso xi khomiwa rosungula eka tikokulu ra Afrika naswona xi ta vona swipano swa 24 swa vavanuna na 16 swa vavasati swo huma emisaveni hinkwayo swi phikizana.
 
E. Mahungu

1. Vuhoyozeri

Khabinete yi hundzisa vuhoyozeri bya yonana ku navelela leswinene eka:

- Banyana, ku va xi endle matimu na ku winela Afrika-Dzonga rosungula Khapu ya Vavasati ya Rixaka ya Afrika (WAFCON), eka mitlangu yo hetelela ya  WAFCON ya 202 2lowu khomeriweke eRabat, eMorocco hi Mugqivela, 23 Mawuwani 2022. Hi nkarhi wu ri wun’we, va fikelele Khapu ya FIFA ya Vamana ya Misava leyi nga ta rhurheriwa hi ku hlanganela hi Australia na New Zealand kusukela 20 Mawuwana kufikela 20 Mhawuri 2023.

- Xipano xa Afrika-Dzonga, ku va xi winile 27 wa timendlele eka mitlangu yo hambanahambana eka Mitlangu ya Commonwealth ya 2022 leyi khomeriweke eBirmingham, England kusuka 28 Mawuwana kufika 8 Mhawuri 2022. Hi ku angarhela va vile eka xiyimo xa vukaye laha nkombo wa timendlele ku nga ta nsuku, kaye ta silivhere na 11 ta buronzi.

- Xipano xa Vavasati xa Springbok, ku va va winile ehenhla ka Spain eka mimeche ya vona ya swikambelwana yo sungula ya mitlangu yimbirhi ya Women’s Winter Series eEmirates Airline Park eJoni.

- Mnn Ndavi Nokeri (23), ku va a havexerisiwile harhi ya N’wambhuri lontshwa wa Afrika-Dzonga wa 2022.

- Mnn Ashleigh Buhai, ku va a winile 2022 AIG Women’s Open na ku va wansati wa MuAfrika-Dzonga wa vunharhu ku wina vunghwazikulu bya nsuku.

2. Michavelelo 

Khabinete yi yisa nchavelelo eka mindyangu ni vanghana va:

- Tokollo “Magesh” Tshabalala (46), n’wavunanga, muyimbeleri na mutsari wa tinsimu loyi a nga va ni ndhuma loko yena xikan’we ni vanghana va yena vambirhi va sungule ntlawa wa vona wa vuyimbeleri bya kwaito hi 1996 lowu vuriwaka TKZee.
 
3. Ku Thola

1. Ku thoriwa hinkwako ku fanele ku landzelela vutiyisisi bya mithwaso na mbhasiso lowu faneleke.

1.1. Mnn Zenkosi Dumile Mhlongo tanihi Xandla xa Mulawuri-Jenerala (DDG): Ndzavisiso wa Tipholisi na Vulawuri eka Ndzawulo ya Mitirho ya Mfumo na Miako (DPWI). 

1.2. Dkd Bongani Elias Sithole tanihi DDG: Senthara ya Malawulelo ya Timhangu ya Rixaka eka Ndzawulo ya Mfumontirhisano.

1.3. Ttn Adam Mthombeni tanihi DDG: Vuxaka bya le Xikarhi ka Mifumo eka DPWI
 
2. Khabinete yi pfumelelane na matholelo lama landzelaka:

2.1. Dkd Zwanani Titus Mathe tanihi Muofisirinkulu wa Vurhangerinkulu wa Vandla ra Nhluvukiso wa Eneji ya Rixaka ra Afrika-Dzonga.

2.2. Swirho swo ka swi nga ri swa nkarhi hinkwawo swa Valawuri va Eneji ya Rixaka ya Afrika-Dzonga: 
a. Ttn Thembani Bukula (Mutshamaxitulu);
b. Mnn Zandile Mpungose (Xandla xa Mutshamaxitulu); 
c. Mnn Precious Sibiya;
d. Mnn Thembeka Semane; na
e. Ttn Fungai Sibanda (ku thoriwa nakambe).
2.3.    Mutshamaxitulu ni xirho xa Khansele ya Bodo ya Thekinoloji ya Swicelwa:
a. Dkd Thibedi Ramontja (Mutshamaxitulu); na
b. Phurof Lwazi Ngubevana.
 
2.4. Mnn Cladie Thamo Hloniphile Mzobe tanihi Mufambisi wa Vurhangerinkulu bya Xifundza wa Ejensi ya Vuhlayiseki bya Vanhu ya Afrika-Dzonga eKwaZulu-Natal.
 
Swivutiso: Mnn Phumla Williams – Muvulavuleri wa Khabinete 
Selifoni: 083 501 0139