Pego ya Kopano ya Kabinete ya Laboraro la 24 Dibatsela 2021

A. Merero Seemong sa Bjale

1. Moento Kgahlanong le Leuba la Coronavirus (COVID-19)

1.1. Kabinete e thabile ge batho ba go feta ba 260 000 ba ile ba entelwa ka nakong ya bobedi ya Vooma Vaccination Weekend yeo e bego e swerwe nageng ka bophara go thoma ka la 12 go fihla ka la 14 Dibatsela 2021.

1.2. Re swanetše go gopola gore baerase ga se ya fedišwa gomme moento o re šireletša go malwetši ao a kekilego, go romelwa sepetlele goba lehu.

1.3. Moento ga o lefelwe go batho ka moka bao ba dulago ka Afrika Borwa, gomme motho ofe goba ofe yo a nago le mengwaga ye 12 le go feta o hlohleletšwa go entelwa. A re entelweng go netefatša gore re ba le sehla sa meketeko seo se bolokegilego le sa lethabo le ba malapa a rena le bagwera.

2. Mokgwatlhabollo wa Dilete (DDM)

2.1. Kabinete e amogetše ketelo ya Mopresidente Cyril Ramaphosa go leba Seleteng sa Ugu ka KwaZulu-Natal ka Labohlano la 12 Dibatsela 2021, gomme se se laeditše Tlhabollo ya Seaboard ya ka Bohlabela yeo e akaretšago dikhilometara tše 600 tša lebopo la magareng ga KwaZulu-Natal le Kapa Bohlabela.

2.2. Tlhabollo ya Seaboard ya ka Bohlabela ke protšeke ye bohlokwa kudu ya DDM, yeo e ikemišeditšego go aga diekonomi tša ka nageng ka nepo ya go fenya mašaledi a nako ya kgethologanyo ya mabapi le peakanyo ya mafelo. Protšeke ye e ikemišeditše go laetša bokgoni bjo bontši bja tlhago bja lefelo le go kgolo ya ekonomi.

3. Setatamente sa Melawana ya Ditekanyetšo tša Lebakanako la Magareng (MTBPS)

3.1. Kabinete e thekgile ka botlalo leano la mabapi le tšhomišo ya ditšhelete leo le adilwego ka go MTBPS gomme lona le alwa ke Tona ya Ditšhelete Enoch Godongwana ka Palamenteng, Cape Town ka Labone la 11 Dibatsela 2021, leo le romelago molaetša wo o tiilego wa boikgafo bja rena go mekgwa ye mekaone ya tšhomišo ya ditšhelete.

3.2. Bjalo ka karolo ya boikgafo bja rena setšhabeng, 60% ya ditekanyetšo tša rena e abetšwe kago ya dintlo, kabo ya ditirelo tša go se lefelwe, mananeo a tlhomo ya mešomo, maphelo, thuto le ditšhelete tša thušo ya leago.

3.3. Matsapa ao a adilwego ka go MTBPS a laetša gore mmušo o na le leano leo le kwagalago la go hlahla ekonomi ka seemong sa tlhakatlhakano ye e bakilwego ke leuba la COVID-19 le go bea naga ya rena leanong la kgolo ya lebaka le letelele.

4. Pontšho ya tša Kgwebišano ya ka Gare ga Afrika (IATF2021)

4.1. IATF2021 ye e atlegilego – ye e swerwego ka Inkosi Albert Luthuli International Convention Centre ka Durban go thoma ka la 15 go fihla ka la 21 Dibatsela 2021 – e thušitše go maatlafatša tirišano le go thekga kgwebišano le peeletšo ya ka gare ga Afrika.

4.2. IATF e kopantše mmogo baetapele ba dikgwebo go abelana ka tshepedišo ya mabapi le kgwebišano, peeletšo, mebaraka le go katološa dibaka tša peeletšo ka khonthinenteng. Dithoto le ditirelo tša ka Afrika Borwa le tšona di laeditšwe le go bapatšwa ka nepo ya go aga dikgokagano le ditirišano ka maikemišetšo a go oketša diromelwantle go ya ka khonthinenteng.

5. Polokego ya ka Malapeng

5.1. Kabinete e laeditše go hlobaela ga yona ka ga polokego ya bana ka morago ga ditiragalo tša go thopa bana tše di diregago ka sewelo tše di sa tšwago go direga ka dikarolong tše di fapafapanego ka mo nageng. Ka sehleng sa meletlo seo se tlago, batswadi le bahlokomedi ba bana ba swanetše go ntšha mahlo dinameng kudu mabapi le polokego le gore bana bao ba ba hlokometšego ba mo kae.

5.2. Batswadi le bahlokomedi ba bana ba kgopelwa go boledišana le bana ba bona le bao ba ba hlokometšego ka magato ka moka ao a amanago le polokego, go akaretšwa le dikotsi tša COVID-19 le magato a go ihlokomela kgahlanong le yona. Re ipiletša gape go batswadi le go bahlokomedi ba bana go tšea sephetho sa gore ke ditiragalo dife tšeo bana ba bona, kudukudu bafsa, ba ka kgathago tema ka go tšona ka polokego.

5.3. Ditiragalo tša go swana le meletlo ya go ithabiša ga baithuti ba marematlou le ya go laelana ga baithuti ba marematlou ke yona e kgonago go phatlalatša COVID-19 kudu. Dikgobokano tše go tšona go bago le batho ba bantši, kudukudu tšeo di akaretšago go nwewa ga bjala, ke tšona di lego kotsi kudu ebile di nyatša matsapa a rena a go laola go phatlalatšwa ga baerase ye.

6. Go Hlongwa ga Ditirišano tša Mekgatlo ya Sepolotiki ka Mebušoselagaeng

6.1. Kabinete e lebogile bakgethi ka moka bao ba nago le maswanedi a go kgetha bao ba boutilego ka Dikgethong tša Mebušoselegae (LGE) tša 2021 ka Mošupologo wa la 1 Dibatsela 2021 go tšea sephetho sa gore ke mekgatlo efe yeo e tlago buša ka go mebušoselegae. E lemogile gape gore go tsenelwa ditumelelano tša tirišano tšeo di sa tšwago go tsebagatšwa go mebasepala yeo e hlokilego mokgatlo wo o hweditšego dikgetho tša godimo tša go o kgontšha go ka laola masepela.

6.2. Kabinete e lebogišitše dimeyara le makhanselara ka moka ao a sa tšwago go kgethwa, gomme wa ba lakaletša katlego ka mošomong wa bona wo bohlokwa wa go aba ditirelo tša masepala go ditšhaba ka moka, go sa lebelelwe gore di tsenetše mekgatlo efe ya dipolotiki. E retile gape mekgatlo ya dipolotiki ka fao e itshwerego gabotse kudu ka gona ka go LGE le ka go tsenela dipoledišano tša ditumelelano tša go laola mebasepala.

7. Tirišano ya Setšhaba

7.1. Kabinete e lemogile maikutlo ao a hlatlogago a lehloyo la batšwantle le dikgopolo tšeo di fošagetšego ka dikarolong tše dingwe tša naga kgahlanong le batšwantle.

7.2. Go phulega ga COVID-19 go amile batho ka moka ka Afrika Borwa gomme maikutlo ao a sego a loka ao a hlohleletšwago ke batho ba mmalwanyana ga a laetše seemo sa mmakgonthe sa tirišano magareng ga batšwantle bao ba dulago le go šoma ka ditšhabeng tša rena le go šomišana le badudi ba rena.

7.3. Kabinete e ipileditše go ditšhaba ka moka go ntšha mahlo dinameng le go efoga go gapeletšwa go hloya batho ba bangwe. E ipileditše go mang le mang go ba le maikarabelo le go obamela molao. Bega ditiro dife goba dife tša go tshela molao tša go swana le go tšhošetša le tša dikgaruru tša phatlalatša go ditheo tša phethagatšo ya molao.

B.  Dipheto tša Kabinete

1.  Dipoelo tša kopano ya bo 26 ya Khonferentshe ya Bakgathatema (COP26) ka go Tlhako ya Seboka sa Phetogo ya Tlelaemete sa Mokgatlo wa Dinagakopano (UNFCCC)

1.1. Kabinete e sedimošitšwe ke Tona ya Kagodithokgwa, Boreahlapi le Tikologo, Mohumagadi Barbara Creecy, ka ga dipoelo tša kopano ya bo 26 ya COP go UNFCCC yeo e swerwego ka Glasgow, Scotland, United Kingdom (UK) go thoma ka la 31 Diphalane go fihla ka la 13 Dibatsela 2021.

1.2.  Go kgatha tema ga Afrika Borwa go hlohleleditšwe ke boikgafo bja yona go Tumelelano ya ka Paris ka ga Phetogo ya Tlelaemete ye e dirilwego ka 2015 go fokotša mešiši ya lefaufaung le go hloma seemo seo go sona ditšhaba le ekonomi di šireletšago tlelaemete. Go fetogela ga naga ye go mohlagase wa go fehlwa ka ditsela tše diswa go na le dikholego tše ntši go bobedi tikologo ya rena le go ekonomi.

1.3. Kabinete e amogetše Tirišano ya Phetogelo go Toka ye e sego ya ka ya bonwa ye e hlomilwego ke Afrika Borwa gotee le France, Germany, UK, United States le Mokgatlo wa Dinaga tša Yuropa, yeo e tsebagaditšwego ka go COP26.

1.4. Kabinete e lebogile tshepišo ya tirišano ya mabapi le go kgopela R131 pilione mo mengwageng ye e tlago ye meraro go fihla go ye mehlano ka nepo ya go thekga maano a Afrika Borwa a Phetogelo go Toka. Tshepišo ye e sepelelana le boikgafo bjo bo dirilwego ka fase ga Tumelelano ya Paris ke dinaga tše di hlabologilego ka nepo ya go thekga magato mabapi le tlelaemete ao a tšewago ke dinaga tše di hlabologago, go akaretšwa le a Afrika Borwa.

1.5.  Komiti ya Ditona yeo e etilwego pele ke Mopresidente Ramaphosa e tla kgokaganya mošomo go tšwela pele ka ga leano la Phetogelo go Toka la naga ye le mabapi le ditshepedišo ka ga ditšhelete tšeo di tshepišitšwego Afrika Borwa ka seemong sa tirišano.

1.6.  Kabinete e tšwetše pele go laela mmušo go thwala sehlopha sa ditsebi tša ditšhelete seo se bopilwego ke Kgoro ya Ditšhelete; Koporasetlhabollo ya Diintasteri; Kgoro ya Kagodithokgwa, Boreahlapi le Tikologo; Eskom le ditsebi tše dingwe tša ditšhelete di tla boledišana ka ga merero ya sethekniki ya tirišano le tshepišo ye.

2. Katološo ya Seemo sa Masetlapelo sa Bosetšhaba

2.1. Go latela ditlhagišo tša Karolo ya 27(5) (c) tša Molao wa Taolo ya Masetlapelo wa 2002 (Molao wa 57 wa 2002), Kabinete e dumeletše go katološwa ga Seemo sa Bosetšhaba sa Masetlapelo go fihla ka la 15 Manthole 2021. Magato a a tšwela pele go thuša ka ntweng ya go thibela go phatlalala ga COVID-19 ka mo nageng.

3. Kgwedi ya Temošo ka ga Ditokelo tša Bagolofadi

3.1. Kabinete e dumeletše mokgwa wa dikgopolo go meketeko ya ngwaga wo ya Kgwedi ya Temošo ka ga Ditokelo tša Bagolofadi, yeo e ketekwago ngwaga o mongwe le o mongwe go thoma ka la 3 Dibatsela go fihla ka la 3 Manthole. Morero wa 2021 ke: “Ngwaga wa Charlotte Mannya Maxeke – Hlama o Fihlelele Setšhaba seo se Akaretšago Bohle seo se Phethagatšago Ditokelo tša Bagolofadi”.

3.2. Lesolo le le nepišitše kudu go tliša temogo go bagolofadi ka setšhabeng sa rena, ebile le keteka kgatelopele yeo re e dirilego bjalo ka naga go fana ka sebaka sa go kgatha tema ka mafolofolo ga bagolofadi ka lesolong la rena la go hlohleletša kgolo ya ekonomi. Tona ya Basadi, Bafsa le Bagolofadi ka Kantorong ya Mopresidente, Mohumagadi Maite Nkoana-Mashabane, mo nakong ye e sa fetšego pelo o tla hlatholla mananeo ao a arotšwego ka merero mo nakong ye e sa fetšego pelo.

3.3. Afrika Borwa e saenetše Kwano ya UN ka ga Ditokelo tša Bagolofadi.

4. Pego ya Bosetšhaba ya Maemo ka ga Ditokelo tša Bana

4.1. Kabinete e dumeletše go phatlalatšwa ga Pego ya Bosetšhaba ya ngwaga ka ngwaga ya Maemo ka ga Ditokelo tša Bana. Ke pego ya mathomo ya kakaretšo ka ga maemo a ditokelo tša bana ka mo nageng yeo e ngwadilwego ka go šomiša Leanotiro la Bosetšhaba la Bana la 2019-2024.

4.2. Pego ye e ala kgatelopele mabapi le go tsenya tirišong ga melao le melawana yeo e ikemišeditšego go šireletša le go tšwetša pele ditokelo tša bana ka ge di hlagišitšwe ka go Molaokakanywa wa Ditokelo.

5. Pego ya Mmušo Bjalo ka Mosaenedi wa Tumelelano go Komiti ya Ditsebi ya Afrika ka ga Ditokelo le Go Phela Gabotse ga Bana (ACERWC)

5.1. Kabinete e dumeletše Pego ya Mmušo wa Afrika Borwa bjalo ka Mosaenedi wa Tumelelo gore e romelwe go ACERWC ya Mokgatlo wa Dinagakopano tša Afrika (AU).

5.2. Ye ke pego ya boraro yeo Afrika Borwa e e romelago go ACERWC, go sepelelana le ge naga ye e le mosaenedi wa ditlamego tša AU mabapi le go phela gabotse le go šireletša ga bana ka mo khonthinenteng. Pego ya bjale, yeo e tlogo alwa ka Hlakola 2022, e arabela gape ditemogo tšeo di dirilwego ke ACERWC ka pegong ya rena ya 2016.

6.  Phemiti ye e Kgethegilego ya Tumelelo ya Badudi ba Zimbabwe (ZEP)

6.1. Kabinete e ahlaahlile ZEP ye go bolelwago ka yona kudu gomme ya lemoga ka ga ditaba tša maaka tšeo di phatlalatšwago mabapi le diphemiti tše. Seemo se seswa seo se kgethegilego sa badudi ba Zimbabwe se thomile ka ngwaga wa 2009 gomme sona se biditšwe Seemo sa Phemiti ya Zimbabwe. Seemo se se hlagišitše gore go ngwadišwe badudi ba Zimbabwe bao ba nago le maswanedi mo lebakeng la mengwaga ye mehlano.

6.2.  Ka 2014, seemo se se katošitšwe ka mengwaga ye meraro gomme sona sa bitšwa Phemiti ye e Kgethegilego ya Tumelelo ya Badudi ba Zimbabwe. ZEP ya bjale e thomišitšwe ka 2017 gomme yona e fihla mafelelong ka la 31 Manthole 2021.

6.3.  Ka morago ga ditherišano tša yona mabapi le se, Kabinete e tšere sepheto sa gore e ka se sa fana ka dikatološo tša seemo seo se kgethegilego sa badudi ba Zimbabwe. Le ge go le bjale, e tšere sephetho sa go diriša lebakanako la tebalelo la dikgwedi tše 12 ge go fela ZEP ya bjale.

6.4.  Mo nakong ye, bao ba swerego phemiti ye ba swanetše go dira dikgopelo tša diphemiti tše dingwe tšeo di swanetšego maemo goba seemo sa bona. Ge go fela nako ye ya dikgwedi tše 12, bao ba sego ba atlega ba tla swanela ke go tšwa ka Afrika Borwa goba ba tla bušetšwa morago nageng ya gabo bona.

7. Peakanyoleswa ya Tshepedišo ya Dikgetho ya ka Afrika Borwa go Akaretša Bonkgetheng bao ba Ikemetšego

7.1. Kabinete e dumetše gore pego ya Komitikeletšo ya Ditona (MAC) ka ga Dipeakanyoleswa tša Ditshepedišo tša Dikgetho e romelwe Palamenteng. Dipeakanyoleswa tša ditshepedišo tša dikgetho di thomišitšwe ka morago ga sephetho sa Kgorotsheko ya Molaotheo seo se tsebagaditšwego ka 2020 sa gore Molao wa Dikgetho wa 1998 (Molao wa 73 wa 1998) ga o sepelelane le molaotheo ka ge o hlagiša gore go kgethwe fela maloko a Palamente ya Bosetšhaba le maloko a makgotlatheramelao fela ka go diriša mekgatlo ya dipolotiki.

7.2. Pego ya MAC e hlagiša dikgetho tša melawana yeo e ka phošollago dikokwane tšeo di sa sepelelanego le molaotheo tša Molao wa Dikgetho wa 1998.

8. Tlhako ya Dinepišo tša Tšweletšo ya Meši ka Makaleng (di-SET)

8.1. Kabinete e dumeletše Tlhako ya di-SET mabapi le phethagatšo ya Afrika Borwa ya Tumelelo ya Paris ye e saenetšwego ke Khonferentshe ya Basaenedi ba Kwano ka ga Tlhako ya UN ka ga Phetogo ya Tlelaemete ka 2015. Tlhako ye e tla hlahla dikgoro tša mmušo tšeo di etilego pele go kgokaganya tshepedišo ya go aba le go tsenya tirišong di-SET le dikgoro tše di šomišanago le tšona.

8.2. Ditlabelo tša peakanyo tša dikgoro tša mmušo goba Melawana le Magato (di-PAM) di nyaka go fokotša go tšweletša meši go tšwa ka lekaleng go sepelelana le dinepo tša go tšweletša meši tša ka lekaleng. Di-PAM tša ka lekaleng di bohlokwa go phethagatša dinepišo tša mabapi le go tšweletša meši tša ka lekaleng. Di tla hlalošwa le go abja ka pela ka fao go kgonagalago ge Molaokakanywa wa Phetošo ya Tlelaemete o fetoga molao. Tšona di tla laolwa mo dinakong tše tharo tša mengwaga ye mehlano gomme tša lekodišišwa mengwaga ye mengwe le ye mengwe ye mehlano.

9. Ditekanyetšo ka ga Tšweletšo ya Meši Maemomong a Dikhamphani

9.1. Kabinete e dumeletše Mokgwatirišo wa Kabo ya Ditekanyetšo ka ga Tšweletšo ya Meši Maemong a Dikhamphani go phethagatšwa. Tshepedišo ya ditekanyetšo ka ga tšweletšo ya Meši yeo e nepišitšego dikhampani tšeo di tšweletšago meši ye mentši e tla tsenywa tirišong ka 2023. Tshepedišo ya ditekanyetšo tša tšweletšo ya meši e tla gapeletša dikhamphani tšeo di tšweletšago meši ye mentši go amogela ditekano tšeo di beilwego tša tšweletšo ya meši ya lefaufaung bjalo ka dikabelo tša boikgafo bja mengwaga ye mehlano.

9.2. Mokgwa wa kabelo ya ditekanyetšo tša tšweletšo ya meši o bea mollwane wa phethagatšo ya ditekanyetšo tša tšweletšo ya meši wa kgapeletšo le go hlagiša ka botlalo metheo ya tirišo yeo e swanetšego go šomišwa go hlakanya le go abela ditekanyetšo ka ga tšweletšo ya meši maemong a dikhamphani ka kgatong ya mathomo ya kgapeletšo le go tšwela pele.

10.  Peakanyoleswa ya Dilete tša Maseterata

10.1. Kabinete e amogetše go phethwa ga peakanyoleswa ya dilete tša maseterata ka diprofenseng tše nne tše di šetšego (tša Kapa Bohlabela; Foreisetata; KwaZulu-Natal le Kapa Bodikela). Tshepedišo ye, yeo e phethagatšago Molaotheo wa Repabliki ya Afrika Borwa wa 1996, e thomišitšwe ka 2014 ka dilete tša maseterata tša ka Gauteng le ka Leboa Bodikela fao di ilego tša beakanywa leswa. Limpopo le Mpumalanga di phethilwe ka 2016 gomme Kapa Leboa yona ya beakanywa leswa ka 2018.

10.2.  Pele ga 1994, dilete tša maseterata tša ka mo nageng di be di beakantšwe ka go šomiša semorafe, gomme se sa hlohleletša gore go be le tirelo ya molao ya maemo a fase go batho ba baso bao ba dulago ka mebušong ya dinagamagae tša peleng, ka go mebušo yeo e ipušago le ka makheišeneng.

10.3.  Mellwane ya dikgorotsheko tša tirelomolao ye e šišintšwego go beakanywa leswa e netefatša gore go ba le phihlelelo ye e lekanago go tirelo ya molao ka maAfrika Borwa ka moka. Tshepedišo ya gore mafelelong go dirišwe mellwane ye e bile tshepedišo ye e akareditšego bohle yeo e akareditšego bomaseterata, Tirelo ya Maphodisa ya Afrika Borwa; Tirelotaolo ya Bosekiši ya Bosetšhaba; Lekgotlataolo la Thušo ya tša Molao, Lekgotlataolo la Karoganyo ya Mellwane ya Mebasepala le bakgathatema ka moka ba maleba ka diprofenseng tša maleba.

11.  Taolo ya Ditshepedišo tša Tshekišo ya Mmušo, Poelanyo le Melawana ya Kemedi ya Semolao ya Mmušo

11.1.  Kabinete e dumeletše melawana ye meraro ya mabapi le taolo ya tshekišo ya mmušo, poelanyo le melawana ya kemedi ya semolao ya mmušo. Melawana ye e nyaka go tšwetša pele taolo ya melato ya tshekišo ya mmušo yeo e maatlafatšago ka seprofešenale le ya go seketša tšhelete.

11.2. Melawana ye e fana ka melawana ya kakaretšo yeo e swanetšego go obamelwa le mokgwa wo o swanetšego go amogelwa ke Kantoro ya Mmoleledi wa Semolao wa Mmušo (OSA) ge e šomana le merero ya tshekišo ya mmušo. Gape, melawana ye e hlama ditshepedišo tše di swanago ebile e fana ka motheo wa go thuša OSA. Melawana ya Poelanyo le yona e tsebagatša ditsenogare tša boikgethelo go melato yeo e ka rarollwago ka ditshepedišo tša go se šomiše tšhelete ye ntši.

11.3.   Melawana ye e kaonafaditšwego e tla šoma bjalo ka mokgwa wa phetošetšo mola ka go le lengwe Molao mabapi le Mmoleledi wa semolao wa Mmušo wa 1957 (Molao wa 56 wa 1957), ka ge o fetošitšwe, o lekodišišwa leswa.

C. Melaokakanywa

1.   Molaokakanywaphetošwa wa Melao ya Thuto ya Motheo

1.1.   Kabinete e dumeletše go romelwa Palamenteng ga Molaokakanywaphetošwa wa Melao ya Thuto ya Motheo. Molaokakanywa wo o fetoša Molao wa Dikolo wa Afrika Borwa wa 1996 (Molao wa 84 wa 1996) le Molao wa go Thwala Barutiši wa 1998 (Molao wa 76 wa 1998).

1.2.   Diphetošo tše di šišintšwego di nyaka go maatlafatša ditshepedišo tša go ithuta ka thutong ka ge go hlagišitšwe ka go Molaotheo wa Repabliki ya Afrika Borwa wa 1996. Diphetošo tše, magareng ga tše dingwe, di phethegatša phihlelelo ya mang le mang go mengwaga ye mebedi ya thutotlhabollo ya bana ba mengwaga ya ka fasana.

1.3.   Molaokakanywa wo o gapeletša boikarabelo ka go makgotlataolo a dikolo, ebile o hlatholla melawana ya mabapi le kamogelo, polelo le ya maitshwaro ka dikolong. Diphetošo tše di šišintšwego di tla kaonafatša phihlelelo go thuto ka baithuti ka moka go ralala le naga.

1.4.   Molaokakanywa wo o filwe setšhaba le batšeakarolo ba maleba ka moka gore ba o lekodišiše.

2. Molaokakanywa wa Makgetho a Lekala la Ditšhelete wa 2021

2.1. Kabinete e dumeletše go romelwa ga Molaokakanywa wa Makgetho a Lekala la Ditšhelete wa 2021 Palamenteng. Molaokakanywa wo o phethagatša Molawana wa Lekala la Ditšhelete (FSR) wa 2017 (Molao wa 9 wa 2017).

2.2. Molaokakanywa wo o lefiša makgetho go lekala la ditšhelete ao a tlago šomišwa go thuša ka ditshepedišong le go šomeng ga ditheo tša lekala la ditšhelete tšeo di hlomilwego go latela Molao wa FSR wa 2017. O lefiša gape tefelo ya tepositi ya inšorentshe ya kgapeletšo go maloko ao a ingwadišitšego a khamphani ka nepo ya go fana ka tšhireletšo go bao ba tepositilego tšhelete yeo sebakeng sa ge panka e ka palelwa ke go phethagatša ditlamego tša yona.

2.3. Molaokakanywa wo o fetoša gape Molao wa Ditšhelete tša Phenšene wa 1956 (Molao wa 24 wa 1956); Molao wa Dipanka wa 1990 (Molao wa 94 wa 1990); Molao wa Dipanka tša Setlamo wa 1993 (Molao wa 124 wa 1993) le Molao wa Ditirelo tša Keletšo ya Ditšhelete le tša Bodiredi wa 2002 (Molao wa 37 wa 2002) gomme o di nyalelanya le Molao wa FSR wa 2017 mabapi le ditheo tša lekala la ditšhelete.

3.   Molaokakanywaphetošwa wa Dikgetho

3.1.   Kabinete e dumeletše Molaokakanywaphetošwa wa Dikgetho wo e lego kgale o emetšwe gore o romelwe Palamenteng. Molaokakanywa wo o fetoša Molao wa Dikgetho wa 1998 go hlagišetša gore go kgethwe bonkgetheng bao ba ikemetšego go tla go šoma ka Palamenteng ya Bosetšhaba le ka makgotlatheramelaong a diprofense.

3.2.   Ka Phupu 2020 Kgorotsheko ya Molaotheo e laetše Palamente go phošolla phošo ye e lego ka go Molao wa Dikgetho wa 1998 go netefatša gore bonkgetheng bao ba ikemetšego ba kgona go tsenela dikgetho tša go tla go šoma ka Palamenteng ya Bosetšhaba le ka makgotlatheramelaong.

3.3.   Kabinete e tšwetše pele go dumelela go romelwa ga pego ya MAC yeo e beago dikgetho tša go phošolla ditemana tša Molao wa Dikgetho tšeo go hweditšwego gore ga di sepelelene le molaotheo.

D. Ditiragalo tše di Tlago

1.   Matšatši a 16 a Ntwa Kgahlanong le Dikgaruru go Basadi le Bana ka 2021

1.1.   Kabinete e dumeletše mokgwa wa dikgopolo mabapi le lesolo la Matšatši a 16 a Ntwa Kgahlanong le Dikgaruru go Basadi le Bana. Lesolo le la temošo ya setšhaba le tla ketekwa ka fase ga morero wa: “Ngwaga wa Charlotte Mannya Maxeke: Matšatši a 16 a Lesolo – re tloga go temošo re leba go boikarabelo”. Lesolo le le bopa karolo ya Lesolokakaretšo la mmušo la Matšatši a 365 la mošomo wa temošo le tlhohleletšo mabapi le go thibela dikgaruru kgahlanong le bana le basadi.

1.2.   Kabinete e ipiletša go rena ka moka go kgalema le go ikgafa go thibela tlaišo ya basadi le bana ka mo nageng. Dipalopalo tše moragorago tša mabapi le bosenyi bja go amana le dikgaruru tša bong le polao ya basadi tšeo di lokollotšwego ke Kgoro ya Maphodisa di swanetše go hloba boroko maAfrika Borwa ka moka ao a ratago khutšo le ao a obamelago molao.

1.3.   Kabinete e ipiletša go maAfrika Borwa ka moka go šomišana mmogo go netefatša gore lesolo le batametša naga gore e fihlelele tokelo go polokego ya basadi le bana. Tona Nkoana-Mashabane o tla re lehono ka la 25 Dibatsela, a tsebagatša semmušo go thomišwa ga lesolo le.

E. Melaetša

2. Ditebogišo

Kabinete e lebiša ditebogišo tša yona le mahlatse le mahlogonolo go:

- Morena Damon Galgut, mongwadi yo a thopilego sefoka sa maemo a godimo sa Sefoka sa Booker Prize (Mongwadi wa Dipuku) sa 2021 ka padi ya gagwe ye e bitšwago, The Promise, ebile ke moAfrika Borwa wa boraro wa go thopa sefoka sa Booker Prize.

- Sehlopha sa Basadi sa kgwele ya maoto sa Mamelodi Sundowns ge se thopile Lliki ya Diphadišano tša mathomo tša Khonfetereišene ya Kgwele ya Maoto ya Basadi ya Afrika tše di bego di swaretšwe ka Cairo, Egypt. Phihlelelo ye bohlokwa ye ka nnete e tlo hlohleletša tlhabollo ya kgwele ya maoto ya basadi go tšwela pele ka mo Afrika Borwa.

3. Mahloko

Kabinete e lebišitše mahloko go ba lapa le bagwera ba:

- Morena FW de Klerk (85), Mopresidente wa peleng wa nako ya pele ga temokrasi ka Afrika Borwa yo gape a šomilego bjalo ka Motlatšamopresidente ka Mmušong wa Mohlakanelwa ka 1994. O thopile sefoka sa Nobel Peace Prize ka 1993 gotee le Mopresidente wa peleng Nelson Mandela ka mošomo wa bona wo ba o dirilego wa go fediša mmušo wa kgethologanyo ka khutšo, le go bea metheo ya Afrika Borwa ye mpsha ya temokrasi.

- Morena Wilbur Smith (88), mongwadi wa boditšhabatšhaba yo a hlomphegago kudu yo a rekišitšego dipuku tša go feta tše 140 milione. E be e le mongwadi yo a bego a ketekwa le moanegadikanegelo yo a bego a beilwe maemong le bangwadi ba go tuma ba ka mo nageng ya rena.

- Morena Tubby Reddy (62), Mohlankedimogolophethiši wa peleng (CEO) wa Khonfetereišene ya Dipapadi le Komiti ya Diolimphiki ka Afrika Borwa, yo a šomilego ka mafolofolo go kaonafatša dipapadi ka Afrika Borwa.

F. Bao ba Thwetšwego Mešomong

Batho ka moka bao ba thwetšwego mešomong mangwalo a bona a dithuto a tla tiišetšwa le go netefaletšwa ka maleba.

1.   Morena Lucky Charles Mohalaba bjalo ka CEO ya Setheo sa Taolo ya Kgoboketšomeetse sa Inkomati-Usuthu.
2.   Moprofesara Azwihangwisi Edward Nesamvuni bjalo ka Modulasetulo wa Lekgotlataolo la Sehlongwa sa Bosetšhaba sa Mehutahuta ya Diphedi sa Afrika Borwa.
3.   Morena Lemogang Pitsoe bjalo ka CEO ya Koporase ya Bolekodi bja Meepo le Ditšhelete ka Afrika.
4.   Morena Nasele Nathan Mehlomakulu bjalo ka Motlatšamolaodipharephare: Tšhireletšego Dijong le Peakanyoleswa ya Temo ka Kgorong ya Temo, Peakanyoleswa ya Naga le Tlhabollo ya Dinagamagae.

5.   Lekgotlataolo la Sekhwama sa Ditefelo:
(i) Morena Paul Serote (Modulasetulo);
(ii) Morena Gerald Boitumelo Mokgoro;
(iii) Morena Tibor Szana;
(iv) Mohumagadi Valerie Manamane Rennie;
(v) Ngaka Zukiswa Pinini;
(vi) Mohumagadi Ndivhuwo Manyonga;
(vii) Mohumagadi Gys Myburgh McIntosh;
(viii)   Morena Mandla Shezi;
(ix) Morena Adam Letshele;
(x) Ngaka Sethole Reginald Legoabe;
(xi) Mohumagadi Elma Mary Burger;
(xii) Moruti Ntombizine Madyibi;
(xiii) Mohumagadi Vuyiswa Miya;
(xiv) Morena Fani Xaba;
(xv) Mohumagadi Sumaya Hoosen;
(xvi) Morena Kevin Cowley;
(xvii)   Ngaka Hilko Johannsmeier;
(xviii)   Morena Jan Mahlangu;
(xix)   Mohumagadi Naledi Tsipane;
(xx)   Morena Janek Wilimiec;
(xxi)   Morena Edward Malometje Thobejana; le
(xxii)   Mohumagadi Desugee Pillai.

6.   Lekgotlataolo la Tirelo ya Boso ya Afrika Borwa:
(i) Mohumagadi Feziwe Yolanda Renqe;
(ii)   Mohumagadi Mmapula Moreen Kgari;
(iii)   Mohumagadi Sandika Daya;
(iv)   Mohumagadi Moipone Edith Magomola;
(v) Morena Mmaphaka Ephraim Tau;
(vi)   Morena Itani Phaduli;
(vii) Moprofesara Ndivhudzannyi Sylvester Mpandeli; le
(viii)   Ngaka Grant Reagon Son.

7.   Lekgotlataolo la Tlhabollo ya Intasteri ya Boagi:
(i)   Morena Khulile Vuyisile Nzo (Modulasetulo);
(ii)   Moprofesara Susanna Gertruida Bouillon (Motlatšamodulasetulo);
(iii)   Mohumagadi Yvonne Deliwe Mbane;
(iv)   Morena Tumelo Gopane;
(v) Morena Sibusiso Makhanya;
(vi) Mohumagadi Karabo Joyce Siyila;
(vii)   Mohumagadi Moloko Benadette Rabosiwana;
(viii)   Mohumagadi Ertia Boitumelo Mokgatle;
(ix) Mohumagadi Celeste Margo le Roux;
(x) Morena Danny Lesiba Masimene;
(xi) Mohumagadi Thuthuka Siphumezile Songelwa;
(xii) Mohumagadi Bongekile Zulu; le
(xiii)   Morena Khuliso Kennedy Maimela.

8. Lekgotlataolo la Tirelo ya Maditsela wa Ditlamo tša Setšhaba:
(i) Mohumagadi Marvellous Phindile Mthethwa (Modulasetulo);
(ii) Morena Sediko Rakolote;
(iii) Mohumagadi Julia Ramataboe;
(iv) Mohumagadi Deshni Subbiah;
(v) Morena Mthokozisi Daluxolo Xulu;
(vi) Morena Donovan Vincent Goliath; le
(vii) Mohumagadi Ntombikayise Sithole.

9.   Lekgotlataolo la Tirelotaolo ya Bašomi ba Thekišo ya Dintlo:
(i) Morena Steven Piet Ngubeni (Modulasetulo);
(ii) Mohumagadi Pamela Nonkululeko Makhubela;
(iii) Moatbokheite Mxolisi Sphamandla Nene;
(iv) Morena Terry Kevin Johnson;
(v) Morena Thato Ramaili;
(vi) Mohumagadi Thokozani Radebe;
(vii)   Mohumagadi Thuthuka Siphumezile Songelwa;
(viii)   Morena Shaheed Peters;
(ix)   Mohumagadi Nokulunga Makopo;
(x) Mohumagadi Pamela Beatrice Snyman; le
(xi)   Mohumagadi Veruska Gilbert (Moemedi go tšwa Kgorong ya Kgwebišano, Diintasteri le Phenkgišano)

10. Lekgotlataolo la Lekgotla la Bosetšhaba la Ngwadišo ya Baagi ba Dintlo:
(i) Mohumagadi Nomusa Mufamadi (Modulasetulo);
(ii) Morena Francois Beukman;
(iii) Morena Kganki Matabane;
(iv) Mohumagadi Nontuthuko Chiluvane;
(v) Mohumagadi Mandy Jayakody;
(vi) Morena Refilwe Lediga;
(vii) Mohumagadi Morwesi Ramonyai;
(viii) Mohumagadi Siphindile Memela;
(ix) Mohumagadi Nomthandazo Lucia Ncalane-Ngcobo;
(x) Mohumagadi Kedibone Tsiloane;
(xi) Morena Roy Mnisi;
(xii) Mohumagadi Shelly Huntley;
(xiii) Mohumagadi Sasa Subaban; le
(xiv) Mohumagadi Zodwa Matiwane.

11.   Maloko a Lekgotla la Tirelotaolo ya Bolaodi bja Kago ya Dintlo tša Setšhaba:
(i) Mohumagadi Busisiwe Nzo (Modulasetulo);
(ii) Mohumagadi Pulani Thobejane-Mogotsi
(iii)   Mohumagadi Lahlane Malema;
(iv)   Mohumagadi Sanele Masiza;
(v) Mohumagadi Yvonne Deliwe Mbane;
(vi) Mohumagadi Lebogang Shole;
(vii)   Mohumagadi Ayanda Olifant;
(viii)  Mohumagadi Zimbini Hill;
(ix)   Mohumagadi Confidence Tshilande;
(x) Morena Kevin Kiewitz;
(xi)   Morena Ashley Latchu; le
(xii)   Morena Mashukudu Maboa.

12.  Lekgotlataolo la Setheo sa Kago ya Dintlo:
(i) Ngaka Tshilidzi Ratshitanga (Modulasetulo);
(ii)   Mohumagadi Marina Dumakude (Motlatšamodulasetulo);
(iii)   Ngaka Manqoba Soni;
(iv)   Mohumagadi Nalini Maharaj;
(v)   Morena Rajesh Makan; le
(vi)   Mohumagadi Magdeline Tshabalala.

Dipotšišo: Mohumagadi Phumla Williams – Seboleledi sa Kabinete
Mogala: 083 501 0139

Pego ya Kopano ya Kabinete ya Laboraro la 24 Dibatsela 2021

Share

STAY CONNECTED